Door stress kun je darmklachten en spijsverteringsproblemen krijgen. En die darmklachten veroorzaken vervolgens stress. Velen weten en voelen dit verband, maar hoe zit dit eigenlijk? Ik leg het je graag uit.
Stress in de oertijd
Fysiologisch gezien zijn we nog identiek aan de oermens. We reageren op stress nog exact hetzelfde als 100.000 jaar geleden, toen we nog in en met de natuur leefden. Stress is een reactie op gevaar, bedoeld om te overleven. Je kon zomaar oog-in-oog komen te staan met een tijger of slang. Je reactie: vechten of vluchten. Je hele lichaamssysteem maakte zich in no-time klaar voor 1 van deze 2 opties. Je werd hyperalert, je hartslag en ademhaling steeg. Al je bloed ging naar je spieren in armen en benen, klaar voor actie! Dit hele stresssysteem noemen we je sympathicus. Gelukkig gebeurde dit niet al te vaak. Je had tussendoor genoeg tijd om weer te ontspannen. Je ontspansysteem heet de parasympathicus. De parasympathicus was nodig voor herstel.
Wat doet een gezonde darm?
Allereerst is het belangrijk om te begrijpen wat de darm doet. Je darm is de scheidingswand tussen binnen- en buitenwereld. Het heeft een poortwachterfunctie. Je darm laat voedingsstoffen door en houdt ongewenste stoffen tegen, zoals ziekteverwekkers, gifstoffen en onafgebroken voedingsdeeltjes. Alles in de darm van mond tot kont, kun je zien als de buitenwereld. Pas als voedingsstoffen de darmwand passeren, komen ze in je lichaam terecht om jou van energie te voorzien.
Wat gebeurt er bij stress met je darmen?
Voor een vecht- of vluchtreactie heb je direct glucose en water nodig. Enerzijds voor je hersenen, zodat je hyperalert wordt en anderzijds voor je spieren, zodat je snel in actie kunt komen. Hier helpt je darmwand bij. Die wordt in stress verhoogd doorlaatbaar om snel water en glucose door te laten. Na de stressvolle situatie sluit de darmwand weer netjes. Daarnaast gaat vrijwel alle energie naar brein, bloedsomloop, armen en benen. Er gaat minder energie naar je spijsverteringsorganen. Na de stressvolle situatie herstelt je lichaam zich weer in de ontspanning.
Stress in het moderne leven
Vandaag de dag beschikken we nog steeds over een sympathisch en parasympatisch zenuwstelsel. Voor een goede gezondheid zijn deze in balans. Echter is dat in de Westerse samenleving nog maar zelden het geval. We vinden ontspanning een luxe die we ons niet zo vaak kunnen permitteren. Of we denken dat we ontspannen, terwijl ons stresssysteem eigenlijk nog volle bak aan staat. Het parasympathisch systeem staat onder druk. Dit geeft op den duur darmproblemen en spijsverteringsklachten.
Waarvan ga je in stress?
Het moderne leven:
- Externe factoren, als: file rijden, haasten, morsen, todo-lijstjes, volle mailbox, drukke agenda, volle wasmand, kapotte fiets, dure rekeningen, nieuws, social media
- Fysieke belasting, als: ongezonde voeding, teveel gifstoffen, te weinig beweging
Relaties:
- Woordenwisseling of ruzie met je partner, collega of baas
- Slepend conflict met buren, familie, werkgever, etc
- Huilende baby’s, jengelende kinderen, dwarse pubers
Relatie met jezelf:
- Jezelf vergelijken met anderen
- Ontevreden zijn met je uiterlijk of je eindeloze todo-lijst
- Aan je eigen behoeften voorbij gaan (rust, lummelen, sporten, etc)
- Negeren van emoties en onverwerkte emoties (trauma)
Steeds meer minder hersteltijd
Je parasympathicus is onze natuurlijke staat van zijn, je fabrieksinstelling. Alleen als je ontspant herstelt je lichaam zich. De belangrijkste vorm van ontspanning is een goede nachtrust. Ook deze staat onder druk. We slapen steeds minder, gemiddeld 6-7 uur per nacht, terwijl we in 1910 nog 9-10 uur per nacht sliepen. De (stressvolle) dag wordt langer en de hersteltijd gedurende de nacht steeds korter. En dan heb ik het nog niet over de slaapkwaliteit, die bij veel mensen te wensen over laat.
Langdurige stress maakt herstel en een goede nachtrust onmogelijk. Veel mensen zijn zo gewend aan hun verhoogde stressniveaus, dat ze niet eens meer weten hoe ontspanning echt voelt. Ze verwarren diepe ontspanning met de ontspanning die een glas wijn of avondje Netflix geeft. Eigenlijk kun je dit beter afleiding noemen, want voor je brein is dit helaas geen ontspanning.
Chronische stress en je spijsvertering
Wat doet chronische stress met je spijsvertering? De darmwand blijft verhoogd doorlaatbaar, met alle gevolgen van dien. Je kunt letterlijk chronische darmklachten krijgen, zoals PDS of Colitis Ulcerosa. Maar ook vagere klachten als vermoeidheid, hoofdpijn, piekeren, allergieën en een verstoord bioritme. Chronische stress ligt ten grondslag aan de meeste aandoeningen die we vandaag de dag kennen. Je lichaam communiceert met jou via subtiele signalen. Er is er maar 1 die daar naar kan luisteren :).
Wat te doen?
- Stap 1: bewustwording
- Stap 2: herken de lichaamssignalen
- Stap 3: onthaast en ontstress
